Een vraag van een drielingmoeder: “Ze zijn 13 maanden. Een van de meisjes trekt de anderen aan de haren, ze slaat en bijt. Als ik dan ‘nee, mag niet’ zeg, slaat ze zichzelf. Gaat dit snel over? Hoe kan ik haar hiermee helpen?”
Ik antwoord haar: op deze leeftijd weet het kind nog niet de grenzen tussen zichzelf en de anderen. Ze is waarschijnlijk op bepaalde momenten gefrustreerd en dit uit ze dan door te slaan of te bijten. Het is bekend dat dit gedrag meer voorkomt bij meerlingen, zeer waarschijnlijk omdat ze zoveel tijd met elkaar doorbrengen. Je dochtertje heeft ook nog geen woorden tot haar beschikking om duidelijk te maken wat ze wil, zoals ‘die wou ik, jij straks’. Ze maakt gebruik van lichaamstaal. Dat gaat vooraf aan gesproken taal.
En als ze dan haar frustratie niet kwijt kan door te slaan, slaat ze zichzelf. Natuurlijk wil je dat ook niet.
Ik raad je aan om in de woonkamer een ruimte af te schermen voor het individuele spel, desnoods met een hekje waardoor de anderen er niet bij kunnen. Als ze zenuwachtig wordt, zet haar dan daar even neer, met haar lievelingsspeeltjes. De box kan daar nu ook nog voor gebruikt worden (het blijkt uit onderzoek dat meerlingouders langer daarvan gebruik maken). Het kind hoeft het echt niet als een straf te ervaren; vaak vindt het juist fijn om in een afgeschermde ruimte te zijn. Het geeft hem/haar rust.
Verder zul je door moeten gaan met het afkeuren van haar gedrag. Maar om te vermijden dat ze de boosheid op zichzelf richt, is het goed om haar een kussen te geven en haar te leren dat ze daar op kan slaan. Zo vinden haar gevoelens toch een uitweg.
Bijten is behalve een uiting van boosheid en frustratie, ook een uiting van een orale behoefte. Het is dus nu niet het goede moment om te stoppen met een speentje of het flesje want die hulpmiddelen voorzien juist in de orale behoeftes. En helpen om het bijten te verminderen, althans dat is de theorie….. Blijft ze het doen, wees dan heel duidelijk in je afkeuring ervan en zet haar even apart (in het individuele speelhoekje, de box of de kinderstoel). Aan jouw gezichtsuitdrukking ziet ze dat het niet mag. Afleiden is ook een goede truc.
Op deze leeftijd is het geheugen van het kind nog kort. Ze zal eerst leren om niet te slaan en te bijten als jij erbij bent. Je bent haar geheugen. Zodra je uit zicht bent, vergeet ze het en neemt haar instintieve reactie weer de overhand. Dat is logisch. Dan zal er een fase komen waarin ze weet dat het niet mag. Dan roept ze wellicht ‘nee’ maar doet het vervolgens toch. Het impuls is sterker dan de wens om jou niet boos te maken. Maar het is een stap in de goede richting en tot slot maakt ze zich het ouderlijke ‘nee’ eigen. Dit is de basis van het geweten. En zo leert ze zich te beheersen. Woorden helpen daar ook bij. Als kinderen eenmaal over taal beschikken, wordt de controle over hun emoties beter. ‘Ikke nu……nee, straks wel…..’. Meerlingkinderen leren heel snel dit soort woordjes.
Het is nu een lastige fase qua samenspelen. Maar kijk vooruit. Het wordt beter. Meerlingkinderen leren eerder samenspelen en delen dan eenlingen! Al lijkt het nu nog ver weg, dit is toch een feit.
Meer info: Het Grote Tweelingenboek, Uitgeverij Ad. Donker