Ten dele heeft deze toename te maken met het feit dat vrouwen steeds later moeder worden. Op hoge leeftijd, tussen 30 en 35 jaar, is de kans op een dubbele eisprong, of te wel een twee-eiige tweeling, drie keer groter dan bij een leeftijd van 18 jaar. Daarnaast kampen vrouwen op latere leeftijd met meer vruchtbaarheidsproblemen. Ze ondergaan behandelingen om zwanger te worden, zoals een hormoonbehandeling of een reageerbuisbevruchting. Hierdoor neemt ook de kans op een tweeling toe.

Hoe merk je dat je zwanger bent van een tweeling? Vanaf de 6e week is er op de echoscopie te zien of er één of twee vruchtjes zijn. Maar afgezien daarvan merken veel vrouwen het aan hun lichaam: ze zijn direct erg misselijk en komen al snel veel aan. De extreme misselijkheid heeft een reden: er wordt meer van het zwangerschapshormoon HCG, humaan chorion gonadotropine aangemaakt. Als tweeling-zwangere heb je dus veel meer van dit hormoon in je bloed dan een eenlingzwangere.

EEN SPECIALE ZWANGERSCHAP

Een tweelingzwangerschap is een speciale zwangerschap, maar niet noodzakelijkerwijs een problematische. Je moet er rekening mee houden dat een tweelingzwangerschap meer van je vraagt dan wanneer er één baby op komst is. Je zult 12 tot 18 kilo aankomen, in plaats van 11 tot 15 kilo, die normaal is voor een eenlingzwangerschap. Vanaf het begin van je zwangerschap draag je meer gewicht met je mee dan een zwangere die een eenling verwacht. Tot week 30 is de ontwikkeling van de baby’s hetzelfde als bij een eenlingzwangerschap. Vanaf dat moment gaat de groei minder snel. Als aanstaande tweelingmoeder zul je de typische zwangerschapskwaaltjes eerder en heftiger meemaken, zoals de al eerder genoemde misselijkheid.

Een tweelingzwangerschap vereist meer controles en heeft altijd een medische indicatie. De controles zullen door een gynaecoloog gedaan worden en in het ziekenhuis plaatsvinden; daar zijn namelijk de technische mogelijk-heden om de groei van de baby’s te controleren groter. De kans op een keizersnee ligt hoger bij een tweelingzwangerschap.

De meest voorkomende problemen van een tweelingzwangerschap zijn:

MISSELIJKHEID: deze kan zeer heftig zijn, maar neemt meestal vanaf week 12 af. Het is verstandig om iets te eten voor je opstaat, zoals bijvoorbeeld een crackter en om gedurende de dag, om bv. de twee uur, kleine porties te nemen. Dat is beter dan drie uitgebreide maaltijden per dag. Als de misselijkheid in het 2e trimester nog niet over is, vraag dan aan je arts een vitamine-complex van B1 en B6.

OEDEEM (het vasthouden van vocht): je lichaam heeft vocht nodig voor de verslapping en de rek van de weefsels. Het hormoon progesteron zorgt hiervoor. Zolang het niet gepaard gaat met een hoge bloeddruk noch met eiwit in de urine, is er geen reden tot bezorgdheid. Voorkom lang staan en rust met je benen omhoog. Ook kan een koud voetenbad verlichting geven.

HOGE BLOEDDRUK: het is normaal dat in de loop van de zwangerschap de bloeddruk stijgt maar een te grote stijging brengt de voeding en zuurstof van de baby’s in gevaar. Probeer stress en oververmoeidheid te vermijden en gebruik weinig zout.

VERMOEIDHEID: de enorme hormonale veranderingen tijdens het eerste trimester veroorzaken veel slaap. In het 2e trimester zul je meer energie hebben. In het laatste drie maanden zal de vermoeidheid weer toenemen vanwege het gewicht van je buik. Probeer zoveel mogelijk uit te rusten. Het komt jou en je baby’s ten goede!

Wat betreft de baby’s zijn er nog een aantal extra risico’s in een tweelingzwangerschap:

DE GROEI VAN DE BABY’S: je gynaecoloog zal de groei van elke baby nauwlettend in de gaten houden, vooral in het geval de baby’s het buitenste vruchvlies of beide vruchtvliezen delen (zie tekening C en D van het artikel ‘Het ontstaan van een tweeling’). Of te wel in het geval van een monochoriale zwangerschap. Het gaat altijd om een eeneiige tweeling. Vanwege het delen van de vruchtvliezen bestaat er het risico op het tts-syndroom: het tweelingbloedtransfusie-syndroom (in Engels: twin-to- twin syndrome genoemd). In dit geval zijn er verbindinden tussen hun bloedvaten (zowel slagaders als aders), doordat hun navelstrengen bij dezelfde placenta uitkomen. Het ene kind stuurt bloed naar het andere kind. Als dat bloed weer teruggepompt wordt, ontstaat er een evenwicht en is er geen gevaar. Maar wanneer het ontvangende kind het bloed niet terugpompt of slechts een klein deel, zal het andere kind, de ‘donor’, te weinig bloed krijgen.

De situatie is voor beide baby’s gevaarlijk. Vanaf week 16 neemt de moeder snel in gewicht toe door toedoen van overmatig vruchtwater en voelt haar buik zeer gespannen en onprettig aan. Tegenwoordig is het mogelijk om dit syndroom te behandelen, zowel in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) als in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam (AMC). Op tijd ingrijpen is belangrijk.

DE VROEGGEBOORTE: de kans dat de baby’s in de couveuse zullen moeten verblijven, is 7 maal groter dan bij een eenlingbaby. Het op tijd stoppen met werken en het rustig aandoen, is zeer belangrijk in een tweelingzwangerschap.

HOE VAAK MOET IK OP CONTROLE?

De controles van een tweelingzwangerschap zijn frequenter dan bij een eenlingzwangerschap. In het algemeen komt de tweelingzwangere bij een ongecompliceerde zwangerschap tot 26 weken elke maand bij de gynaecoloog. Vanaf 26 tot 32 weken om de twee weken en vanaf 32 weken elke week. Als er problemen zijn of als het een monochoriale zwangerschap betreft, waarbij de baby’s de placenta delen, dan zijn de controles frecuenter.

Je bloeddruk zal bij elke controle gemeten worden. Urine-onderzoek wordt echter alleen op medische indicatie gedaan. Vanaf week 30 zal er een cardiotocografie (CTG) gemaakt worden. Deze registreert de harttonen van de baby’s en controleert hun lichamelijk conditie. Aanvankelijk gebeurt dit om de twee weken, maar vanaf 34 elke week, hoewel dit per gynaecoloog veschilt. Ook hier hangt veel af van het verloop van de zwangerschap en de gezondheid van moeder en baby’s.

De gynaecoloog zal verschillende keren in je zwangerschap echo’s laten maken om de groei van de baby’s te controleren. Ook hierbij hangt het totaal aantal echo’s af van de individuele situatie van de zwangere.

GEWICHTSTOENAME

Vroeger werd de zwangere vrouw bij elke controle gewogen. Dat is tegenwoordig niet meer gebruikelijk, ook niet bij een meerlingzwangerschap. Alleen in geval van oedeem of hoge bloeddruk is er een medische reden om het gewicht in de gaten te houden. Toch vinden de vrouwen het zelf vaak leuk om hun gewicht bij te houden.

Wat betreft de toename van gewicht worden deze gemiddelden aangehouden:

tGewichtstoename

Eenlingt 11-15 kilo

Tweelingt12-18 kilo

Drielingt 16-21 kilo

Vierling of meer:tGelijk aan drieling plus 5 kilo voor elke extra baby

In het geval dat je echt teveel aankomt, zal de gynaecoloog je een dieet voorschrijven. Dat is niet prettig, maar bedenk dat het voor je gezondheid heel belangrijk is. Overgewicht kan je problemen bezorgen, zoals hoge bloeddruk, spataderen en rugklachten.

Veel vrouwen vragen zich af of ze ooit dat gewicht kwijt zullen raken. Onderzoek wijst uit dat de vrouw het extra gewicht ten gevolge van de zwangerschap binnen een periode van twee jaar verliest en meestal eerder. Het drukke leven met de baby’s zorgt daar wel voor!

EEN UNIEKE ERVARING

Het bericht dat er twee baby’s op komst zijn, zorgt altijd voor een grote opschudding. Vaak volgt er een periode met gemengde gevoelens: er is blijdsschap en ongeloof maar ook bezorgheid en angst. Kunnen we dit aan? Zal alles goed gaan? Hoe moet het met mijn werk?

De natuur is wijs: er liggen 37 weken voor je om je langzaamaan aan het idee te laten wennen. Het is goed om veel te lezen, je goed te informeren en met andere moeders te praten over deze speciale zwangerschap. Besef dat je lichaam deze situatie aankan, want spontane tweelingzwangerschappen hebben van oudsher al bestaan. En bedenk dat het voor je tweeling heel leuk is om samen vanaf de baarmoeder op te groeien! Die ervaring maakt hun band heel speciaal.

Wist je dat?

Een echoscopie in de zesde week van je zwangerschap kan uitwijzen of je baby’s het buitenste vruchtvlies delen. Is dit het geval, dan weet je met zekerheid dat je een eeneiige tweeling krijgt. In alle andere gevallen kan de oorspong van de baby’s niet met zekerheid vastgesteld worden (het gebeurt trouwens best vaak dat de diagnose verandert naarmate de zwangerschap vordert).

De volgende gegevens werpen enigzins licht op de vraag ‘wat zullen mijn baby’s zijn: bij de eeneiige tweelingzwangerschap worden evenveel meisjes als jongens geboren. Er is dus 50% kans om of twee jongens of twee meisjes te krijgen. Bij een twee-eiige tweelingzwangerschap is er 50% kans om een jongen-meisje-tweeling te krijgen en 25% op twee jongens of twee meisjes. Bij een drieling doen zich de volgende mogelijkheden voor: er is 12,5% op het krijgen van drie jongens of drie meisjes; 37,5% op twee jongens en een meisje en 37,5% op twee meisjes en een jongen.

Meer informatie in: ‘Het Grote Tweelingenboek’, Uitgeverij Donker.

Tekeningen: Janneke Houtzager